Een hergebruikbaar interview met Michel Kempinski
Het was een zeer warme en zonnige dag eind maart 2021, toen we de president van de SULO Groep Michel Kempinski ontmoetten in Langres, Frankrijk. We spraken over “de stad waar we graag zouden willen in wonen” en de ontwikkeling van de Trilib, een innovatief afvalscheidingstation, ontwikkeld in samenwerking met de stad Parijs om meer burgers te inspireren om hun dagelijkse afval te verzamelen en te sorteren.
Mijnheer Kempinski, wat kenmerkt de stad van vandaag in vergelijking met de steden uit het verleden, laten we zeggen met de 19e eeuwse stad of de steden van de modernistische periode van de 20e eeuw?
Tijdens de verstedelijking van de vorige eeuw hebben we een grote stap gemaakt naar een paar centra, wat het proces van verstedelijking heeft vergroot. De grote steden worden steeds groter en de kleine steeds kleiner. Meer dan ooit zien we deze trend tegenwoordig over de hele wereld. Het is begrijpelijk dat alle mensen die zich bij de stedelijke centra aansluiten, toegang willen hebben tot het modernisme en tot de diensten en mogelijkheden die in de grote steden toegankelijker worden geacht dan op het platteland.
Het lijkt een zeer menselijk verlangen om deel te nemen en daarom naar de metropolen te verhuizen?
Absoluut, maar deze beweging heeft het gezicht van onze steden veranderd. Het heeft veel nieuwbouw in de omgeving gecreëerd, die is toegevoegd aan de oude historische centra. Omdat de meeste gebouwen van deze modernistische groeiperiode in de jaren ’60 en ’70 echt slecht zijn qua kwaliteit staan we nu voor een grote uitdaging en kans tegelijkertijd. Doordat grote delen worden omgebouwd, krijgen we de kans om nieuwe gebouwen te bouwen met nieuwe normen van comfort en duurzaamheid, met nieuwe materialen, betere isolatie, energie-efficiëntie, zodat we voorzichtiger kunnen zijn naar het milieu toe. In die zin zijn er veel goede dingen aan de hand. Vanuit mijn of laten we zeggen onze SULO-visie, is de grote uitdaging wereldwijd dat we steeds meer mensen in deze enorme stedelijke gebieden hebben en dat het onze taak is om nieuwe manieren te vinden om afval in te zamelen. We moeten nieuwe oplossingen brengen, vooral voor de grote steden.
Stadsplanners hebben het nu over de 15-minuten-stad, wat betekent dat afstanden worden verkleind, en gemengde buurten worden afgestemd op een meer menselijke schaal, in wezen zoals vroeger, maar dan in een moderne versie. Wat zijn de belangrijkste criteria voor een menselijke stad, waar mensen zich echt prettig en veilig voelen?
Ik zou zeggen: veiligheid en netheid. Wat we ook nodig hebben is een groener uitzicht met meer bomen, parken en groene plekken. Politici in ontwikkelde landen zijn er zeker op gericht meer groene plekken voor de mensen te creëren, zodat de bevolking kan sporten, zich kan ontspannen enzovoort.
“Want dit is erg belangrijk:
gezondheid, veiligheid,
netheid.”
Denkt u dat het mogelijk zal zijn om alle mensen in zulke gezonde, veilige en schone steden te integreren of zien we in de toekomst meer omheinde buurten?
Voor mij, als iemand die al een tijdje in Duitsland woont, is het altijd een grote kwaliteit geweest dat ik in principe veilig door de stad kan lopen waar ik maar wil. Natuurlijk zou het geweldig zijn om dit soort steden ook in de toekomst te hebben. Ik weet niet precies hoe de situatie in Duitsland is, maar ik weet dat we in Frankrijk grote gebieden hebben waar je niet meer naartoe kunt, waar we grote problemen hebben met de veiligheid, vanwege drugsdealers en elkaar bestrijdende clans. Dit zijn fundamentele problemen, die niet zo gemakkelijk op te lossen zijn. Ik zou willen dat we geen situatie krijgen zoals in Zuid-Afrika, waar we gebieden hebben met hekken rond de huizen, gewapende beveiliging enzovoort. Maar ik zie dat deze ontwikkeling een uitdaging is voor onze samenleving, althans in sommige delen van de grote steden.
Wat vindt u van de Smart City? Denkt u dat Smart Cities het leven gemakkelijker zullen maken of is het meer dat er iets zal ontbreken, zoals de menselijke onvolmaaktheid, wanneer digitale intelligentie ons leven beheert?
Het wordt meer en meer de wereld van George Orwell. 1984. Ik ben niet gelukkig met zo’n visie op de wereld. Ik vind dat iedereen het recht heeft om te kiezen. Als mensen daar gelukkig mee zijn, ok waarom niet. Maar voor mij heeft het iets te maken met vrijheid. Vrijheid betekent je eigen persoonlijke gegevens beheren en niet elk detail van je leven aan iedereen ter beschikking stellen. Ik denk dat we veel mogelijkheden hebben, en in de toekomst nog meer, om onze eigen manier van leven op te bouwen. Natuurlijk kunnen we onze voeding in de gaten houden, als we niet thuis zijn, kunnen we de koeling in de gaten houden of wat dan ook. We kunnen veel dingen op afstand doen, maar voor mij is het nog steeds essentieel om zelf in mijn auto te rijden, wanneer ik dat wil. En ik wil absoluut niet dat mijn koelkast mij de toegang ontzegt, omdat ik hem al vijf keer per dag heb geopend of meer dan 2000 calorieën heb gegeten. (lacht) Nee, nee, zo’n wereld wil ik niet.
Misschien zou het een goed compromis zijn om te nemen wat zinvol is en weg te laten wat niet zinvol is, en uiteindelijk onafhankelijker te blijven van digitale apparaten. Nu zou ik je een persoonlijke vraag willen stellen. Wat zijn je drie favoriete steden of plaatsen in de wereld?
Mijn nummer één is natuurlijk Parijs, omdat het mijn geboortestad is en de mooiste stad ter wereld, ook om historische redenen. Nummer twee is Polynesië. Ik hou van deze rustige plek in het midden van nergens in de Stille Oceaan, daar voel ik me heel dicht bij de natuur. En als ik een andere stad zou moeten noemen, zou ik Londen zeggen. Ik hou ervan, omdat het een heel typische architectuur heeft met niet zo veel hoge gebouwen, behalve in het centrum. Het is ook heel groen en vol van die speciale soort Londense energie en creativiteit. Ja, ik voel me heel goed als ik in Londen ben.
Als u aan historische steden denkt, in welke zou u vroeger graag gewoond hebben?
Misschien in het Firenze van de renaissance. Ik waardeer de Italiaanse steden in het algemeen: Firenze, Rome en zelfs Napoli zijn vandaag de dag nog steeds erg leuke en mooie steden. In historische tijden waren ze op het hoogtepunt van modernisering, met een geweldige infrastructuur en het comfort van thermale baden, restaurants en alles wat je nodig hebt voor een goed en beschaafd leven.
Bent u optimistisch over de stad of denkt u dat we beter naar het platteland kunnen verhuizen? Met andere woorden, vindt u persoonlijk dat het de moeite waard is om in de stad van de toekomst te wonen?
Voor mij niet. Steden maken deel uit van mijn dagelijks leven, ja, maar de rest van mijn tijd breng ik liever door op het platteland, dicht bij de zee of de bergen. Maar natuurlijk is het altijd een plezier om naar de grote stad terug te keren om culturele redenen, om naar de opera, het theater of een museum te gaan. Ik geloof dat het belangrijk is om onze kennis en gevoelens te voeden met artistieke input. Voor dit doel is de metropool onvervangbaar. Ik woon in de stad omdat ze voor mij om vele praktische redenen onmisbaar is, maar ik ben zeker gelukkiger buiten de grote steden.
Eén van de ontwikkelingen waar u een drijvende kracht achter bent geweest, een ontwikkeling die kan worden begrepen in het kader van de evolutie van de stad van de toekomst, is de mobiele afvalsorteerbank Trilib. Trilib is al uitgerold en zal in de nabije toekomst worden geïmplementeerd met ongeveer 1.000 stations in de hele stad Parijs. Wat was de bedoeling erachter?
Dit is hetzelfde onderwerp dat we al eerder hebben besproken. Naarmate de bevolkingsdichtheid op éénzelfde vierkante meter toeneemt, moeten we nieuwe manieren vinden om de mensen te betrekken bij het sorteren van hun afval. Als de hoeveelheid afval toeneemt met het aantal inwoners is het logisch om hen te motiveren het afval te verzamelen en te sorteren, want dan vervuilt het de stad niet en kan het worden gerecycleerd en gebruikt als grondstof. Dit is waar Trilib voor staat. Trilib is overigens het exclusieve handelsmerk voor Parijs. Het is afgeleid van “Tri”, wat sorteren betekent in het Frans en “lib” voor vrijheid.
Michel Kempinski is voorzitter van de SULO Groep.
Na zijn studies aan de École Supérieure de Commerce in Rijsel, begon hij zijn carrière als journalist en hoofdredacteur economie en financiën. In 1993 werd hij technisch adviseur in het kabinet van de minister van Economie, Economische Ontwikkeling, Handel en Ambacht, Alian Madelin. Na deze omweg in de politiek werd hij hoofdredacteur en vervolgens voorzitter en CEO van het Journal des Finances en was hij voorzitter van de raad van bestuur van de Valmonde-Groep. In 2006 trad hij in dienst bij Plastic Omnium als adjunct-directeur van de milieuafdeling.
Sinds 2018 is hij voorzitter van de SULO Groep en een geëngageerd voorstander van de Circulaire Economie-benadering. Tijdens de ambtstermijn van Nicolas Hulot als minister van Milieu onder Emmanuel Macron heeft Michel Kempinski als Franse ambassadeur van de Circular Economy gewerkt aan een wetsontwerp over duurzaamheid en milieubescherming, dat in 2020 door het Franse parlement werd aangenomen. Terugkijkend herinnert hij zich de ontwikkelingsfase van 1 ½ jaar: “Onze taak bestond erin deel te nemen aan de uitwerking van de nieuwe wet over duurzaamheid en milieubescherming. We hebben een algemene wet geformuleerd om alle initiatieven ter bevordering van het hergebruik van kunststoffen aan te moedigen. Het was dus heel belangrijk voor ons om deze ervaring te gebruiken om de recycling bij SULO te stimuleren. Nu zijn we in staat om 100% met recycleerbaar materiaal te produceren. Tegenwoordig zie je dat grote bedrijven zoals Coca Cola of Nestlé promoten dat hun flessen voor 50% uit recycleerbaar materiaal bestaan. Dit is de nieuwe manier. Dit is het nieuwe idee. En zoals Victor Hugo zei, er is niets machtiger dan een idee, waarvan de tijd gekomen is.”
Is Trilib alleen een oplossing voor Parijs?
Oh nee, alleen de naam is exclusief, alle andere steden kunnen hetzelfde systeem krijgen, maar het zal Optri heten. Wij vinden dat afvalcontainers in het algemeen moeten passen bij het ontwerp van de lokale architectuur. Met roestige, vuile stalen containers zoals je die bijvoorbeeld op veel plaatsen in Duitsland vindt, inspireer je mensen niet om er bewust heen te gaan en hun afval te sorteren. De stations moeten mooie objecten zijn die bijdragen tot de plaatselijke architectuur. Daarom hebben wij met de stad Parijs een geheel nieuwe manier voorgesteld en besproken om het sorteren van afval, met name recycleerbaar afval, te optimaliseren door een schoon en uitnodigend station te creëren. Een plek in de stad waar je kunt uitrusten of werken, misschien met wat planten en een Wi-Fi-station of andere voordelen die mensen aantrekken. Heel belangrijk: onze visie was expliciet om een mooi, net object te creëren, niet iets lelijks. Want als het lelijk is, wil je er niet naartoe. Maar als het mooi is, voel je je er meer op je gemak en in harmonie, zelfs nog meer als het dicht bij je huis is.
Is Trilib gemaakt voor de bewoners van de wijk of voor mensen die door de stad reizen op weg naar hun werk, enzovoort?
Voor allebei natuurlijk, maar in de eerste plaats voor de burgers die dicht bij de Trilib wonen. We weten dat mensen die op een afstand tot 300 meter wonen naar het station gaan, maar als het iets verder is, doen ze dat niet. Je moet dus een uitnodigend ontwerp combineren met de traditie van de wijk en de stations in een intelligente cluster over de stad verspreiden om zoveel mogelijk burgers te inspireren erheen te gaan om afval te sorteren. Dat is precies wat de stad Parijs beoogt.
Ik heb gehoord dat het een lange weg was om het te ontwikkelen, u heeft een gerenommeerde ontwerper aangesteld, een kleurontwerpbureau, gedragsstudies laten uitvoeren en ongeveer 10.000 uur werk gestoken in de ontwikkeling. Heeft u een testperiode gehad voordat u eindelijk begon?
Ja, we hebben een proef Trilib-station geïnstalleerd direct voor het gebouw van COP 21, tijdens de VN-conferentie over klimaatverandering, die in 2015 in Parijs plaatsvond. Het station kreeg veel aandacht en de stad Parijs was er erg blij mee, dus vroegen ze ons om Trilib op 40 plaatsen te installeren om te kijken hoe de aanvaarding bij de burgers was. De stad Parijs identificeerde 40 representatieve plaatsen en verzamelde gegevens over hoe de mensen ze gebruikten.
Wat voor gegevens waren dit?
In de eerste plaats was het belangrijk te weten te komen of en hoeveel meer recycleerbaar afval aan het eind van de dag werd ingezameld. Maar ook, hoe het voorwerp zelf werd geaccepteerd. Werd het gelabeld? Hebben de mensen er al hun afval omheen gedaan? En zo verder. Dus, het experiment duurde meer dan een jaar. En het resultaat was bevredigend? In feite, het was zeer bemoedigend. Iedereen van de stad Parijs was ervan overtuigd, dat dit soort sortering een zeer goed idee is, de stedelijke sortering van de toekomst zogezegd. En ze wilden het project versnellen door het meest geschikte ontwerp te vinden en het meest efficiënte concept van inzamelen te ontwikkelen. Want je moet begrijpen: er is het ontwerp, de doos zelf aan de ene kant en de manier om de doos in te zamelen aan de andere.
En het resultaat was bevredigend?
In feite was het zeer bemoedigend. Iedereen van de stad Parijs was ervan overtuigd, dat dit soort sortering een zeer goed idee is, de stedelijke sortering van de toekomst zogezegd. En ze wilden het project versnellen door het meest geschikte ontwerp te vinden en het meest efficiënte concept van inzamelen te ontwikkelen. Want je moet begrijpen: er is het ontwerp, de doos zelf aan de ene kant en de manier om de doos in te zamelen aan de andere kant.
Kunt u dit wat preciezer uitleggen?
Vanaf het begin zijn we er absoluut zeker van geweest dat we met Trilib of in de toekomst Optri een totaaloplossing moeten bieden die niet alleen de uitrusting van de box integreert, maar ook de uitrusting en de behandeling van de ophaling, wat in feite de vrachtwagen betekent. Wij hebben een hefarm ontwikkeld die door een laser wordt geleid en zeer nauwkeurig is in termen van het verplaatsen en opnemen van de kist. En bovendien is hij heel, heel snel. Het duurt slechts 80 seconden om een container op te halen. Dat maakt het hele proces heel gemakkelijk, want je hebt geen last van het verkeer achter de baan, niet zo veel lawaai enzovoort. Je moet de hele context in ogenschouw nemen als je een globale oplossing wilt bieden, die in al zijn aspecten baanbrekend is.
Het lijkt erop dat er een echt teamwork is geweest tussen SULO en de stad Parijs? Beide partijen zijn geïnteresseerd geweest in de realisatie ervan?
Ja, we werkten samen met Eco Emballage. Zij financierden grote delen van het project in het begin, althans de werkelijke kosten, die de stad Parijs moest betalen om het te testen en vervolgens het contract voor de concurrerende onderhandelingen te maken, omdat het een aanbesteding met veel concurrentie was. Uiteindelijk was het niet zo gemakkelijk, maar ik denk dat we een zeer goede interpretatie hebben gegeven van wat Parijs wilde.
Het was dus niet alleen het geld, maar ook het idee dat de doorslag gaf?
Ja, ik zou zeggen dat het idee zelf, de goed onderbouwde tests en vooral de globale aanpak uiteindelijk de doorslag hebben gegeven.
Wat waren de belangrijkste aspecten van de globale aanpak?
Het was van cruciaal belang niet alleen een container of een vuilnisbak te leveren, maar alles rond de inzameling. Met Parijs hebben we een 7-jarig contract van onderhoud, wassen en repareren. Telkens wanneer zij ons informatie sturen over een probleem, laten we zeggen dat er een tag is bij de Trilib in de Rue des Acacias, hebben wij 24 uur om erheen te gaan, om te wassen en schoon te maken. Door deze verplichting is de globale aanpak zeer veeleisend. We moeten garanderen dat het station altijd schoon is. Als dat niet zo is, zullen de mensen er niet naartoe gaan. Je moet het hele plaatje zien als je efficiënt wilt zijn. Daarom was het ook zo belangrijk om te overleggen met Marc Aurel, de ontwerper die we hebben aangesteld, omdat we de geest van creatie wilden overbrengen op de recyclagebank en een mooi product wilden afleveren dat volledig geïntegreerd is in het Parijse stadsbeeld. Er is heel bijzonder stadsmeubilair in Parijs, zoals het metrobord bij de ingang van de metro, en wij vinden dat de Trilib daar een belangrijk onderdeel van moet worden.
Denkt u dat dit concept gemakkelijk kan worden aangepast aan andere steden?
Oh ja, absoluut, want als je een complete oplossing aanbiedt, wordt de argumentatie veel eenvoudiger. Trilib, respectievelijk Optri is niet alleen design. Als je alleen design verkoopt, kan iedereen zeggen: ik vind het mooi of ik vind het niet mooi. En je zult zien dat de leden van de gemeenteraad gaan vechten, zeggende ik vind het mooi of ik vind het niet mooi. Maar als je een oplossing biedt, is het heel anders. Je kunt optimaliseren, je kunt je eco-rapport opwaarderen, je kunt geld besparen, je kunt het dagelijks leven van de burgers verbeteren. Aan het eind, als je al dit soort voordelen en kansen hebt, zeg je ok, het is een totaalplaatje, dus ik vind het goed.
Als je zoveel goede redenen en voordelen kunt bieden, is het moeilijk voor iemand om nee te zeggen, toch?
Zeker. Het is aan de stad om te discussiëren of de kleur bruin, geel of roze moet zijn. Maar het is vooral een globale aanpak en ik denk dat dit het verschil maakt. Gisteren hadden we een ontmoeting met de burgemeester van de metropool Lille. Ze hebben enkele van onze Marti-banken gekocht, maar ze wilden ook meer informatie over Optri. De eerste vraag was: “Als ik een glazen fles neem, geen plastic, maar echt glas, en die erin gooi, wat gebeurt er dan met het lawaai?” Want iedereen was bezorgd dat het lawaaierig zou zijn als ze het in het centrum van de stad zouden plaatsen. Dus brachten we een grote Optri-container vol glas rechtstreeks naar het stadsbestuur om het te testen. Toen gooide de burgemeester de fles in de container en zei: “Oh, heel goed, jullie hebben een speciaal toestel om het lawaai te dempen, dus heel goed. Mag ik één container voor de gemeenteraad zetten, zodat elke politicus van de omliggende gemeenten kan komen proberen en luisteren om zo overtuigd te worden?” Dit is maar een verhaal, maar het toont de complexiteit aan van wat ik een globaal voorstel noemde. Wij bieden een totaaloplossing, en dit is zeer, zeer belangrijk, want op deze manier is Trilib of Optri niet zomaar een nieuw product.
Mijnheer Kempinski, wij wensen u veel succes met de Trilib en de verdere uitrol van de Optri. Het was een genoegen om met u te spreken. Dank u.
LIFESTYLE VERHALEN
We zijn hier voor jou!
Wil je me persoonlijk spreken? Ik kijk er naar uit.
+31 800 5425 055suloinfo@sulo.com
